βόρειοι πολιτισμοί

Με τον όρο αυτό χαρακτηρίζεται η προϊστορία των περιοχών της Σκανδιναβίας και των εδαφών γύρω από τη Βαλτική θάλασσα, ενός χώρου που ακολούθησε τη δική του, διαφορετική από την υπόλοιπη Ευρώπη, πολιτιστική εξέλιξη. Οι περιοχές αυτές κατοικήθηκαν μόνο προς τα τέλη της παλαιολιθικής εποχής, όταν στο τέλος της περιόδου των παγετώνων έγινε δυνατή εκεί η ζωή, αφού αποσύρθηκαν οι πάγοι. Τότε εγκαταστάθηκαν διάφορες φυλές κυνηγών, ακολουθώντας τις κινήσεις των ταράνδων, που προχω ρούσαν όλο και βορειότερα. Ο πολιτισμός αυτός, γνωστός ως πολιτισμός του Μαλεμόζε, είναι συνέχεια της Μαγδαληνιαίας περιόδου. Στη νεολιθική εποχή τον διαδέχτηκε ο πολιτισμός των Kjokken-moddinger, που ονομάστηκε έτσι από τα άφθονα υπολείμματα των οικιακών σκευών από κελύφη θαλασσινών, που ήταν η βασική τροφή των φυλών αυτών. Οι άνθρωποι της εποχής γνώριζαν ήδη την κεραμική, που διαδόθηκε στις Σκανδιναβικές περιοχές με την έναρξη της νεολιθικής εποχής, στην 4η χιλιετία π.Χ. Η πρώτη μεγάλη άνθηση των β.π. σημειώθηκε μόλις γύρω στο 2000 π.Χ., οπότε εμφανίστηκαν οι μεγάλες μνημειακές κατασκευές, τα μεγαλιθικά μνημεία (ντόλμεν κλπ.) και ταυτόχρονα τα λεπτότατα επεξεργασμένα όπλα από πυριτόλιθο ή λειασμένη πέτρα. Αξιόλογος επίσης υπήρξε ο πολιτισμός του χαλκού, που είχε στις περιοχές αυτές μεγάλη διάρκεια, περίπου από το 1800 έως το 500 π.Χ. Από τα πιο αξιόλογα δημιουργήματα της εποχής είναι τα αγγεία, οι πόρπες και άλλα στολίδια από χαλκό με εγχάρακτη διακόσμηση και σπειροειδή μοτίβα, κυματιστές γραμμές, σχηματοποιημένα ζώα κ.ά. Η εποχή του σιδήρου άρχισε στις χώρες αυτές γύρω στο 500 π.Χ. και η προϊστορική περίοδος τελειώνει μόνο με τον εκχριστιανισμό των λαών αυτών, γύρω το 1000 μ.Χ., οπότε η νέα θρησκεία ενέπνευσε την τέχνη τους. ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΒΟΡΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ 1. Καμάκι. 2. Λαβή από τρυπημένο κέρατο ελαφιού. 3. Πέλεκυς από πυριτόλιθο. 4. Λαβή σμίλης κοκάλινη. 5. Αιχμή από πυριτόλιθο με κοκάλινη λαβή σκαλισμένη. Λεπτομέρεια βραχογραφίας στο Τάνουμ της Σουηδίας που απεικονίζει ταράνδους. Τα ανάγλυφα του είδους είναι εμπνευσμένα από την καθημερινή ζωή των βόρειων λαών της Ευρώπης και αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα της τέχνης των βόρειων πολιτισμών.